Monday, September 17, 2007

وقتي فيلترينگ تكذيب مي‌شود - اظهارات ضد و نقيض درباره انسداد يك روزه گوگل

وقتي فيلترينگ تكذيب مي‌شود
اظهارات ضد و نقيض درباره انسداد يك روزه گوگل - سه شنبه 27 شهریور 1386 [2007.09.18]
محبوبه نيك نهاد
اعلام خبر فيلترينگ موتور جست‌وجوي گوگل در روز گذشته، موجي از اظهارنظرها و واكنش‌ها را در سايت‌ها و وبلاگ‌هاي ايراني درپي داشت. اما به روال ديگر اتفاقات پيشين در حوزه فيلترينگ، اين بار هم هيچ كس پاسخگوي علت فيلترينگ يك روزه سايت گوگل نبود. اگرچه اين بار اتفاق جديدي هم در اين زمينه رخ داد و برخي مسئولان ارشد حوزه IT در اظهاراتي ضد و نقيض، اصل وجود اين موضوع را چند بار تكذيب و چند بار تاييد كردند.
حجت الاسلام حميد شهرياري كه از سوي احمدي نژاد به عنوان دبير شوراي عالي اطلاع رساني منصوب شده است - شورايي كه به علت تصميم ماه گذشته دولت احمدي نژاد ديگر بايد آن را منحل شده به حساب آورد – ديروز به خبرگزاري مهر گفت: "فيلتر شدن سايت گوگل را تاييد مي‌كنم." البته وي از هرگونه توضيح ديگري در اين زمينه خودداري كرد، اما اين سخن وي در تعارض با اظهارات يك مقام ديگر در شركت فناوري اطلاعات بود كه ادعا مي‌كرد عدم دسترسي كاربران ايراني به سايت گوگل، به خاطر مشكلات فني است و اين سايت فيلتر نشده است.
علاوه بر اين دو نظر، خبرگزاري فارس نيز خبر متفاوتي را منتشر كرد. اين خبرگزاري به نقل از "يك مقام مسئول شرکت فناوري اطلاعات" با تاييد ضمني فيلترينگ گوگل، خاطرنشان كرد كه اين اتفاق "به اشتباه رخ داده است." البته در خبر اين خبرگزاري، نام اين مقام مسئول مشخص نشد، اما نكته جالب اينجا بود كه اين مقام مسئول به جاي پذيرش فيلتر شدن سايت گوگل، چند بار تكرار كرده بود: "سايت گوگل دچار مشكل شده است" و "کاربران نمي‌توانستند با اين سايت کار کنند!"
واقعيت چه بود؟
دسترسي به يكي از معروف‌ترين موتورهاي جست‌وجوي اينترنتي يعني google.com از عصر روز دوشنبه در بسياري از سرويس‌دهنده‌هاي اينترنتي ايراني مسدود شده و دست‌كم براي چندين ساعت كاربران پس ا نوشتن اين آدرس با صفحه‌اي روبرو مي‌شدند كه در آن آمده بود: "مشترك گرامي؛ دسترسي به اين سايت امكان‌پذير نمي‌باشد."
پيگيري رسانه‌ها ‌از برخي شركت‌هاي اينترنتي به اين پاسخ از سوي آنان رسيد كه علت اين مساله به بروز مشكل فني در مخابرات مربوط بوده است، اما مسوولان شركت فناوري اطلاعات از اين مساله ابراز بي‌اطلاعي كردند. خبرنگار ايسنا نيز در تماس‌ با مديركل ديتاي استان تهران، با اظهار بي‌اطلاعي وي از اين مساله روبرو شد كه اين موضوع را به شركت فناوري اطلاعات مربوط مي‌دانست.
شركت‌هاي اينترنتي اعلام كردند كه دليل اين مشكل در تماس با مخابرات، مشكلات فني يا نرم‌افزاري عنوان شده است، در حالي كه دبير شوراي عالي اطلاع رساني به صراحت از فيلترينگ سايت گوگل خبر داد. با اين حال علي‌اكبر كرم‌بيگي، مدير روابط‌عمومي شركت فناوري اطلاعات در اين باره گفت: "گوگل تا به حال در ليست مصاديق فيلترينگ قرار نداشته و فيلتر شدن يك موتور جست‌وجوگر بي‌معناست."
سايت‌هايي همراه با گوگل فيلتر شدند
بر اساس گزارش‌هايي كه كاربران ايراني در سايت‌ها و وبلاگ‌ها منتشر كردند، به غير از موتور جست‌جوي گوگل، دسترسي به سايت‌هاي ديگري ازجمله سايت‌هاي زيرمجموعه گوگل ("جي‌ميل"، "گوگل ريدر" و ...)، سايت "وبگذر" كه خدماتي نظير شمارنده و خبرنامه به كاربران اينترنتي ارايه مي‌دهد، سايت "پي‌سي دانلود"، سايت "پارس‌تولز"، سايت "هاليوود"، يك سايت تبليغات اينترنتي (به آدرس adbrite.com) و مهمتر از همه اينها، سايت سرويس‌دهنده وبلاگ "بلاگفا" نيز امكان‌پذير نبود.
اما عليرضا شيرازي، مدير سايت بلاگفا نيز ظهر روز دوشنبه فيلتر شدن اين سايت و چندين سايت ديگر را ناشي از اشتباه در سيستم فيلترينگ كشور عنوان كرد و گفت: "با توجه به پيگيري‌هايي كه از شب گذشته تاكنون انجام گرفته، اين مشكل در مركز ديتا برطرف شده، اما همچنان در برخي از ISP و ICPها اين مشكل وجود دارد. با توجه به اينكه اين شبكه‌ها از محصولات پيمانكاران فيلترينگ استفاده مي‌كنند، لازم است بانك اطلاعات فيلترينگ اين شبكه‌ها به روزرساني شود."
وي سپس به انتقاد از پاسخگو نبودن مسئولان فيلترينگ پرداخت و گفت: "اين قضيه به طور قطع موجب صدمه به اعتبار سايت بلاگفا و همچنين اعتماد كاربران به سايت مي‌شود. اين مساله ناشي از اشتباه مخابرات است كه هيچكس پاسخگوي اين خسارت‌ها نيست و همچنان اين سوال را ايجاد مي‌كند كه چرا بايد سايت‌هاي بزرگ فيلتر شوند و پيش از اعمال آن ازسوي نيروهاي انساني بازنگري نشوند؟"
پاسخگو كيست؟
از صبح روز دوشنبه كه خبر فيلتر شدن سايت گوگل به طور گسترده منتشر شد، مسئولان شركت فناوري اطلاعات به عنوان نهاد مسئول دولتي در حوزه خدمات اينترنت، از هرگونه اظهارنظر رسمي درباره فيلترينگ گوگل خودداري كردند. اين سكوت تنها وقتي شكسته شد كه قرار شد خبر اين رخداد، به گونه‌اي معكوس مخابره شود و به جاي توضيح درباره علت فيلتر شدن موتور جست‌وجوي گوگل، خبر امكان دسترسي كاربران به آن منتشر شود.
بدين ترتيب عصر ديروز روابط عمومي و امور بين‌الملل شركت فناوري اطلاعات اعلام كرد كه اكنون امكان دسترسي به "گوگل" فراهم شده و مشكل دسترسي به اين موتور جستجوي اينترنتي رفع شده است، و در حال حاضر هيچ "مشكلي" براي دسترسي به موتورهاي جستجويي نظير موتور جستجوي گوگل وجود ندارد. در اطلاعيه روابط عمومي اين شركت بدون اينكه علت مسدود شدن يك روزه گوگل بيان شود، آمده بود: "مشكل" عدم دسترسي به موتور جستجوي اينترنتي گوگل، چند ساعته و در برخي از نقاط كشور بوده است كه هم‌اكنون كاربران اينترنت مي‌توانند همچون گذشته از خدمات چنين موتورهايي بهره‌مند شوند.
اين در حالي است كه تاكنون بسياري از فعالان اينترنتي نسبت به پاسخگو نبودن نهادهاي مربوط ازجمله وزارت ارتباطات، شركت فناوري اطلاعات و كميته تعيين مصاديق فيلترينگ اعتراض كرده‌اند. اين بار نيز اين اعتراض بي‌حاصل نسبت به عدم پاسخگويي سريع و صريح اين نهادهاي دولتي، در تعدادي از سايت‌هاي اينترنتي ابراز شد. از اين جمله، سايت "آي‌تي آناليز" در گزارشي با انتقاد از فيلترينگ سايت گوگل و اظهارات متناقض مسئولان در اين باره، نوشت: "تفاوت فيلترينگ در ايران با بقيه كشورها به نامشخص بودن مرجع اين تصميم مربوط مي‌شود كه زمينه را براي انواع سوءاستفاده‌ها، شايعه‌پراكني‌ها، اشتباهات و مسايلي از اين دست بي‌هيچ واكنشي از سوي مرجع مشخص فراهم كرده است. جا دارد كميته تعيين مصاديق كه قاعدتا جايگاه امنيتي فراتر از وزارت اطلاعات و شوراي عالي امنيت ملي ندارد، همچون اين دو نهاد و دستگاه‌هاي مشابه بايد در چارچوب مشخصي حداقل به اطلاع‌رساني و تنوير افكار عمومي پرداخته و زمينه را براي ارتباطي دوسويه با مخاطبان خود فراهم سازد
."

No comments: