کمبود منابع مالی و تحریم موانع توسعه صنعت گاز

کمبود منابع مالی و تحریم موانع توسعه صنعت گاز
بی بی سی : پروژه های بزرگ گازی ایران به دلیل کمبود منابع مالی و مشکلات ناشی از تحریم های شورای امنیت سازمان ملل با تاخیرهای طولانی مواجه شده است.بزرگترین طرح در بخش نفت و گاز ایران، در میدان گازی پارس جنوبی در دست اجراست و ایران سرمایه گذاری عظیمی در این میدان انجام داده است.این میدان بزرگترین میدان گازی ایران است که نیمی از ذخایر گازی این کشور را در خود جای داده است.پنج فاز اول این طرح به بهره برداری رسیده و پنج فاز دیگر در مراحل اجرایی قرار دارد اما وضعیت ۱۵ فاز باقی مانده هنوز روشن نیست.پنج فاز دوم این طرح عظیم با تاخیرهای طولانی مواجه است و دقیقا مشخص نیست که این طرح ها چه وقت به بهره برداری می رسند.فازهای شش، هفت و هشت این میدان که قرار بود یک سال پیش به بهره برداری برسد، هنوز تمام نشده و وزارت نفت ایران امیدوار است که تا پیش از پایان سال خورشیدی اجرای آنها به پایان برسد.قرارداد این سه فاز چهار سال پیش امضا شده و در بخش خشکی کنسرسیومی از شرکت های ایرانی پتروپارس، ایدرو و شرکت های ژاپنی تویو و جی جی سی و شرکت دایلم کره جنوبی مشارکت دارند و اجرای بخش دریایی نیز به عهده شرکت ایرانی صدرا و شرکت نروژی استات اویل است.گزارش ها نشان می دهد که بخشی از لوله گذاری زیر آب این فازها برای انتقال گاز از سکوهای دریایی به خشکی با مشکلاتی مواجه است و عمده تاخیرها به خط انتقال گاز بر می گردد.ارزش این قرارداد که در سال ۱۳۸۲ امضا شده حدود سه میلیارد و ۶۵۰ میلیارد دلار است.
دادگاهی شدن شریک هالیبرتونوضعیت اجرای فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی نیز به مراتب بعد از سه فاز دیگر است و گزارش ها نشان می دهد که این پروژه بعد از نزدیک به پنج سال که از شروع آن می گذرد، هنوز معلوم نیست چه وقت به پایان می رسد.شرکت های ایرانی اویک، تاسیسات دریایی و شرکت ال جی کره در این پروژه دو میلیارد و پانصد میلیون دلاری مشارکت دارند.یکی از علل تاخیر این دو فاز، کنار گذاشته شدن شرکت هالیبرتون از این پروژه است. شرکت هالیبرتون قرار بود دوازده حلقه چاه حفر کند اما با کنار گذاشته شدن از این پروژه، کار حفر چاه ها به شرکت ملی حفاری واگذار شد. گفته می شود شرکت ملی حفاری با وجود تجربیاتی که در سال های اخیر داشته نتوانسته جای رقیب آمریکایی خود را پر کند.دو سال پیش شرکت آمریکایی هالیبرتون به همراه شرکت ایرانی اورینتال اویل کیش برنده مناقصه سیصد میلیون دلاری حفر چاه در پارس جنوبی شدند اما چندی بعد از اعلام برنده مناقصه، دادگاهی در ایران، شرکت اورینتال کیش اویل را متهم کرد که در خلال انعقاد قرارداد با شرکت ملی نفت ایران، تخلفاتی انجام داده است.این شرکت به اتهام پرداخت ششصد میلیون تومان رشوه در دادگاه محاکمه و از پروژه فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی کنار گذاشته شد. به غیر از پنج فاز که عملیات اجرایی آن به کندی ادامه دارد، سرنوشت پانزده فاز باقی مانده پارس جنوبی هنوز مشخص نیست و تلاش های ایران برای پیدا کردن سرمایه گذار و شریک خارجی به بن بست خورده است.
آثار تحریماجرای بخشی از پروژه ها به شرکت های ایرانی نظیر قرارگاه خاتم الانبیا وابسته به سپاه پاسداران ایران واگذار شده اما مشکل اصلی در این پروژه ها تجهیزات و منابع مالی است که به نظر می رسد این کشور تاکنون موفقیتی در این زمینه نداشته است.در دو سال اخیر که دولت محمود احمدی نژاد به قدرت رسیده، قراردادی در بخش نفت و گاز با شرکت های خارجی امضا نشده است. البته تفاهم نامه هایی با چند کشور و شرکت خارجی برای اجرای پروژه های بزرگ نفت و گاز امضا شده اما این تفاهم نامه ها، ضمانت اجرایی ندارند و احتمال دارد که هیچگاه به قرارداد نهایی منجر نشوند.شرکت های شل، رپسول و توتال در حال بررسی اجرای بخشی از این پروژه ها هستند ولی شرکت توتال که از مدتها پیش با ایران در حال مذاکره بوده به دلیل طولانی شدن این مذاکرات اعلام کرده تنها در صورتی حاضر است بخشی از این پروژه را اجرا کند که قیمت دوبرابر شود.یک بانک فرانسوی نیز که قرار بود بخشی از منابع مالی مورد نیاز پروژه را تامین کند، انصراف داده است و وضعیت این بخش از پروژه نیز که در گرو همکاری بانک فرانسوی بود، نامعلوم است.سه فاز از این پروژه نیز در قبال اجازه صادرات گاز ایران به اروپا از طریق خاک ترکیه به آن کشور داده شده اما همکاری ایران و ترکیه در پارس جنوبی در حال حاضر در حد تفاهم نامه است. ایران تاکنون بیشتر از سی میلیارد دلار در میدان گازی پارس جنوبی سرمایه گذاری کرده و کارشناسان می گویند ایران برای اجرای این طرح به سرمایه ای بسیار بیشتر از آنچه تاکنون هزینه شده، نیاز دارد.