در داخل مرجعي براي شکايت نمانده

شکنجه دانشجويان در گفتگو با عبدالکريم لاهيجي - یکشنبه 7 مرداد 1386 [2007.07.29]
اميد معماريانo.memarian@roozonline.com
خبرنامه اميرکبير ديووز به نقل از يک منبع جزئيات تکان دهنده اي را از شرح شکنجه دانشجويان بازداشت شده دانشگاه اميرکبير جهت اعتراف گيری از آنها فاش کرد. به نوشته اين خبرنامه، بازجويان، حتي دانشجويان را به پشت روی زمين خوابانده و به شيوه های مختلف مانند بطری نوشابه، تخم مرغ داغ و... مورد تهديد قرار داده اند. در اثر آزار و اذيت دانشجويان توسط تيم بازجويی و برخی از نگهبان های بند ۲۰۹ زندان اوين چند نفر دانشجويان در طول مدت بازداشت دست به خودکشی (ناموفق) زده اند.
دکتر عبدالکريم لاهيجي، رييس جامعه حقوق بشر ايران و نايب رييس فدراسيون بين المللي حقوق بشر درگفت وگويي با روز با ابراز نگراني ازوضعيت دانشجويان زنداني شده گفته است که باتوجه به سوابق چنين پرونده هايي و بسته بودن فضاي داخلي کشور، امکان رسيدگي به موارد نقض حقوق بشرتوسط افراد و سازمان هاي داخل کشوروجود ندارد. اين گفت وگو را درزير مي خوانيد:
با توجه به خبرهاي نگران کننده اي که طي روزهاي گذشته از وضعيت دانشجويان زنداني شده درزندان اوين منتشر مي شود، آيا بايد نتيجه گيري کرد که پديده شکنجه در زندان هاي ايران رو به گسترش است؟
ييگيري موضوع شکنجه و بدرفتاري با زندانيان درجمهوري اسلامي موضوعي است که اززمان روي کار آمدن حکومت مطرح بوده. چون متاسفانه کم افرادي بوده اند که از زندان هاي جمهوري اسلامي بيرون آمده باشند و صحبت از شکنجه نکرده باشند. درمورد پرونده هايي مانند زهرا کاظمي هم مي بينيم که شکنجه منتهي به مرگ مي شود؛ پرونده اي که مسئول مستقيم آن سعيد مرتضوي دادستان تهران است. زهرا کاظمي به هنگام دستگري شديدا مضروب مي شود که اينها درپرنده پزشکي قانوني او مسلم است ولي به جاي اينکه همان موقع وي را به بيمارستان منتقل کنند، تا ساعت دو صبح درداخل سلول هاي زندان اوين سعيد مرتضوي ومعاونش ازوي بازجويي مي کنند. سپس، او را که مضروب شده بوده ازهر نوع درماني محروم کرده و بالاخره وقتي به حالت اغما افتاده بود وي را به بيمارستان مي برند.
ما به عنوان مدافعان حقوق بشر درپرونده هاي مختلف که از طرف زندانيان ويا خانواده هاي آنها مطلع شده ايم بارها وبارها شکايت کرده ايم. هنگامي که گزارشگران مختلف به ايران رفته اند، يا گزارشگرمخصوص بازداشت هاي خودسرانه نيز، تعدادي اززنداني ها درمورد بدرفتاري هايي که با آنها انجام شده، صحبت کرده اند. متاسفانه سالي نبوده که قعطنامه اي ازطرف کميسيون سابق حقوق بشر ومجمع عمومي سازمان ملل صادرشده باشد و درمورد بدرفتاري با زندانيان درايران صحبتي نشده باشد.
به نظر شما چگونه است که آقاي شاهرودي دائما از اجراي قانون حقوق شهروندي صحبت مي کنند واز سوي ديگر اخباري ازرفتارهاي بسيارنگران کننده با زندانيان- واين مورد اخير دانشجويان دستگير شده - به بيرون از زندان درز پيدا مي کند؟
ببينيد، ما درجمهوري اسلامي با اين پديده مواجه نيستيم که اين دستگاه ها ازهم مستقل باشند. يعني يکي وزارت اطلاعات و مقامات انتظامي باشد و ديگري قوه قضاييه مستقلي که از فجايع و مظالم آن سازمان وگروه ديگر بشود به آن شکايت کرد. کافي است توجه کنيد، الان وزيراطلاعات کسي است که سالها وسالها درمقام حاکم شرع، رييس دادگاه انقلاب و ريس دادگاه ويژه روحانيت، بدترين، شنيع ترين وشديد ترين احکام را از اعدام وحبس هاي سنگين صادر کرده است. يا مثلا دادستان کل کشور، يعني سومين مقام عالي رتبه قضاييه، وزير سابق اطلاعات است. اقاي دري نجف آبادي، کسي است که درپرونده قتل هاي زنجيره اي توسط متهمان اصلي اين پرونده گفته شد که برخي احکام شرعي را صادر کرده است. اين تداخلي که بين نيروي انتظامي، نيروهاي امنيتي وقوه قضاييه وجود دارد متاسفانه وضعيتي به وجود آورده که درداخل هيچ مرجع وملجاي براي شکايت و تظلم وجود ندارد، و يا سازمان هاي حقوق بشر درداخل و خارج کشور هيچ راهي ندارند جزمقامات بين المللي و شوراي حقوق بشر سازمان ملل.
براي مثال همان طور که مي دانيد خانم عبادي درپرونده خانم هاله اسفندياري مجبورشد به مراجع بين المللي شکايت کند به دليل اينکه جاي ديگري نيست که بتوان شکايت کرد. درمورد اين پرونده دانشجويان هم متاسفانه اگر حمايت سازمان هاي حقوق بشربين المللي نباشد مطمئن باشيد درداخل کشور هيچ مرجعي براي رسيدگي به اين قضيه وجود ندارد. تظاهري هم که به اجراي قانون حقوق شهروندي توسط آقاي شاهرودي صورت مي گيرد همان تظاهري است که معمولا مسئولان حکومتي انجام مي دهند که ايران را مهد آزادي وآزادي قلم واين جور مسائل مي دانند و ازطرف ديگر کار را به جايي مي برند که مي گويند همين چند روزنامه اي که زير سانسور فعاليت مي کنند درحال کودتاي خزنده هستند.
با توجه به سابقه فعاليت هاي بين المللي شما درزمينه حقوق بشر، آيا سابقه داشته است که ازطريق پيگيري سازمان هاي مرتبط، دولت هاي ناقض حقوق بشر ملزم به اجراي قوانين، ميثاق ها و عهدنامه اي که آن را درسطح جهاني پذيرفته اند، وادار کنند؟
مسلما! ازجمله نمونه هاي پيگيري بين المللي دراين زمينه مي توان به قتل رفيق حريري وپيگيري هاي بعد ازآن اشاره کرد. ما ديديم درمورد ترورنخست وزيرپيشين لبنان، شوراي امنيت به جايي رسيد که دادگاه ويژه تشکيل دهد، آن هم با توجه به همه کارشکني هايي که دولت و رييس جمهوري لبنان و دولت سوريه انجام داده اند. ولي همچنان اين موضوع درمرکز توجه مجامع بين المللي بوده است. الان حتي دادگاه درشرف تشکيل است. بنابراين چه بهتر اينکه دولت ها از طريق گفت وگو و تفاهم و مذاکره به اين برسند که به قوانين بين المللي تسليم بشوند ودرغير اين صورت چاره اي نيست جز اينکه به دنبال ضمانت اجرايي براي الزام ومتعهد کردن دولت ها به اين قوانين ومقررات باشيم.
ما همواره ازروزي که پرونده انرژي اتمي مطرح شده است به مخاطبمان خودمان، مانند سازمان ملل ويا اتحاديه اروپا گفته ايم که مساله ايران نبايد فقط محدود به موضوع انرژي اتمي بشود، بايد جامعه بين المللي نسبت به وضعيت دموکراسي وحقوق بشر درايران توجه داشته باشد و بايد اين موضوعات از طريق مجامع مختلف پيگيري شود.
سازماني که شما رياست آن را به عهده داريد آيا برنامه خاصي براي پيگيري اتفاقات اخيرندارد؟
فداراسيون بين المللي حقوق بشر جزو سازمان هايي است که در شوراي حقوق بشر نقش مشاور دارد. ما به کميسيون حقوق بشر سازمان ملل دراين زمينه ها شکايت کرديم. يکي ازمواردي که در ميزگردهاي بين دولت ايران واتحاديه اروپا مطرح بود همين موضوع شکنجه و سنگسار بود - چون گفته شد آقاي شاهرودي دستورعدم اجرايش را داده اند. ما بارها و بارها گفته ايم که سنگسارازموارد شکنجه است، منتها ازموارد شکنجه منتهي به مرگ است. آخرين موضوعي که به عنوان پرونده آن را دنبال کرديم موضوع زهرا کاظمي است. يا پرونده هاي ايرانيان با تابعيت مضاعف. درهمين پرونده اگر شما به مصاحبه اي که فرداي پخش برنامه تلويزيوني مشاهده کرده باشيد شوهر خانم اسفندياري، آقاي شائول بخاش مي گويد هرگز همسرش با لغاتي که درمصاحبه صحبت مي کرد آشنايي نداشته است. بنابراين مشخص است زير فشار وتهديد اورا راضي کرده اند که متني را حفظ کند و يا از رو بخواند واين ازموارد مشخص شکنجه رواني است و درگذشته ما اين موضوع را بارها و بارها مطرح کرديم و حالا متاسفانه دانشجويان هم درحال حاضر زير چنين شکنجه هاو فشارهايي هستند. مطمئن باشيد براي آنها هم خواب هايي ديده اند ومي خواهند که چنين برنامه هايي اعتراف گرفتن را براي آنها ترتيب بدهند وآنها را حاضر کنند که به چنين برنامه هايي تسليم کنند.