Saturday, August 18, 2007

جنگ غيرمستقيم به ايران

جنگ غيرمستقيم به ايران
مصاحبه روز با صادق زيباکلام - یکشنبه 28 مرداد 1386 [2007.08.19]
اميدمعماريان
"گنجاندن نام سپاه درليست سازمان هاي تروريستي اعلان جنگ غيرمستقيم آمريکاعليه ايران است." صادق زيبا کلام استاد علوم سياسي دانشگاه تهران، ضمن اعلام اين مطلب درگفت وگو با روز از دليل عدم استقبال مقامات تهران و واشنگتن ازپيشنهاد شاخه زيتون هاشمي رفسنجاني براي مذاکره با آمريکا وهمچنين تبعات اقدام نظامي عليه ايران سخن گفته است. گفت وگو با اين تحليلگرسياسي را درزيرمي خوانيد.
طي دوسال گذشته پرونده ايران از آژانس به شوراي امنيت رفته، دو قطعنامه عليه کشورصادرشده، محدوديت هاي اقتصادي افزايش يافته و تلاش مي شود تا ايران ازدوستان سنتي خود دورشود. از طرف ديگر به نظر مي رسد اينک فشار بر روي ايران از "مساله هسته اي" به موضوع "جنگ عليه تروريسم" تغيير جهت يافته تا آمريکا توانايي مانوربيشتري براي عمل داشته باشد. با اين تحليل موافقيد؟
به هرحال به نظر مي رسد آمريکا به جز پرونده هسته اي درجبهه ها وخاکريزهاي ديگر هم ايران را مورد چالش قرارمي دهد. اما سئوال اين است که اگر دربرنامه هسته اي به توافقي با غرب برسيم آيا اين فشارها کاهش پيدا خواهد کرد يانه؟ به عبارت ديگر آيا قراردادن سپاه پاسداران درليست سازمان هاي تروريستي صرفا فشاري براي انعطاف نشان دادن ايران دربحث هسته اي است يا اينکه حتي اگرما دربحث هسته اي انعطاف نشان بدهيم اين فشار همچنان ادامه پيدا خواهد کرد؟ من معتقدم همه اينها به خاطر مسائل هسته اي است واگرما درخصوص پرونده هسته اي بتوانيم با غرب به يک توافق هايي برسيم اين فشارها کاهش پيدا خواهد کرد.
اين فرضيه شما بر چه شاهدي استواراست؟
من معتقدم اگر ما درخصوص پرونده هسته اي به توافقي برسيم به تدريج شاهد کاهش فشارها درقسمت هاي ديگر هم خواهيم بود. اين ادعاها قبلا هم مطرح شده، اما به نظر من مساله اساسي وبنيادي همان مساله هسته اي است. اگردراين زمينه توافقي صورت گيرد ، درخصوص موضوع عراق هم به توافقاتي با آمريکايي ها خواهيم رسيد و از بار سنگين ديگر مسائل، مانند گذاشتن نام سپاه در ليست سازمان هاي تروريستي، کاسته خواهد شد.
اما ظاهرا مذاکراتي هم که درعراق صورت گرفته ، خيلي نتوانسته اميدواري ايجاد کند و يخي را ترک بدهد. اين است که اگرملاک مذاکرات عراق باشد، اين مذاکرات کمکي به ايراني ها وآمريکايي ها درجهت کاهش نمي کند.. بنابراين آمريکايي ها همچنان به فشارهاي خود عليه ايران ادامه خواهند داد. به مجرد اينکه گزارش جديد بازرسان آژانس بين المللي انرژي اتمي، بعد ازبازديد ازتاسيسات اصفهان واراک وسايرمناطق ايران ارائه شود، آمريکايي هاي سعي خواهند کرد قطعنامه سوم را عليه ايران تصويب کنند.
طي روزهاي گذشته تحليلي بوده است مبني براينکه اقدام آمريکا براي اعلام نام سپاه دربين سازمان هاي تروريستي اقدامي تند وتحريک آميز است واساسا نوع وماهيت اين کاربا مجموعه اقداماتي که آمريکا عليه ايران انجام داده، متفاوت است. يعني به نظر مي رسد بخش نئوکان دستگاه بوش عملا يک گام جدي درجهت جامه عمل پوشاندن به دستورکاري که دنبال مي کند برداشته است. آيا مي توان چنين تصميمي را نتيجه اين دانست که طرفداران مذاکره درواشنگتن، پس از بي حاصل بودن مذاکرات دائمي ايران باغرب، تضعيف شده اند؟*
آنچه مسلم است وجود دوجريان مختلف درحاکميت آمريکاست. يکي جناحي که خواهان برخورد راديکال وتند با ايران است وجناحي که معتقد است از طريق مذاکره و مصالحه شايد بشود با ايران به يک نتيجه گيري رسيد وبه علاوه مطمئن نيست که برخورد راديکال و تند با ايران، آمريکا را به اهداف خودش برساند. چرا که هرنوع برخورد تند باايران - حداقل درکوتاه مدت- باعث وخيم شدن بحران درمنطقه خواهد شد وجريان هاي راديکال درايران دست بالا را پيدا مي کنند و قدرت شان از آن چيزي که امروز هست بيشتر مي شود. مجموعه اينها هم درحقيقت نه به نفع ثبات درمنطقه است نه به نفع پيشبرد دموکراسي درمنطقه . بنابراين سياست رويارويي جدي با ايران سياستي نيست که مورد اجماع همه مقامات عالي رتبه آمريکايي وساير کشورهاي غربي باشد.
با اين وجود اگر نام سپاه درليست سازمان هاي تروريستي گذاشته شود، آمريکا همان رفتاري را با آن خواهد کرد که الان با گروه هايي مانند القاعده ويا حماس مي کند. حال با توجه به اينکه سپاه بخشي از نيروهاي نظامي رسمي کشوراست، چنين اقدامي بسيارتحريک آميز خواهد بود ...
من معتقدم اين نوع سياست و تاکتيک اگر عملي شود درحقيقت به معناي اعلان جنگ غيرمستقيم به جمهوري اسلامي ايران ازسوي آمريکا خواهد بود. البته ممکن است جريان ها ومراکز قدرتي هم درآمريکا باشند که بخواهند اگر سپاه را عراق وافغانستان ديدند با آن برخورد بکنند.
مقاله هاي نيويورک تايمز وواشنگتن پست زماني منتشر شد که هفته پيش ازآن آقاي هاشمي رفسنجاني درنماز جمعه تهران پيشنهاد مذاکره درهمه سطوح را مطرح کرده بود...
متاسفانه نه درداخل کشورونه درواشنگتن استقبالي ازشاخه زيتون آقاي هاشمي نشد. استدلال آقاي هاشمي هم اين است که بالاخره شترسواري دولا دولا نمي شود. اگر قراراست با آمريکايي ها مذاکره بکنيم، اسمش مذاکره است. مذاکره، مذاکره است. اينکه ما حالا بگوييم داريم درخصوص بحث عراق يا بحث هسته اي يا همکاري هايمان درفلسطين مذاکره مي کنيم، اينها ديگر مهم نيست. آنچه درزمان اصول گرايان اتفاق افتاد اين بود که براي نخستين بار بعد ازپيروزي انقلاب اسلامي ما با آمريکايي ها نشستيم و مستقيم، صريح وعلني مذاکره کرديم. آقاي هاشمي مي گويد حالا که اين تابوشکسته شده، خوب بنشينيد درمورد ساير مسائل فيمابين هم با آمريکا مذاکره کنيد وايران ومنطقه را ازاين حالت بحران وتنشي که وجود دارد خارج کنيد.
اين پيشنهاد، برخلاف پيشنهاد سال 2003 که توسط ديپلمات هاي ايران به صورت محرمانه با ديپلمات هاي آمريکايي مطرح شده بود، بي پرده مطرح شد. چرامورد استقبال واقع نشد؟
من فکر مي کنم دليلش اين است که اگر آمريکايي ها به اين پيشنهاد جواب مثبت مي دادند اين از سوي ايراني ها به عقب نشيني تلقي مي شد؛ اگر هم دولت ايران توافقي نشان مي داد از آن برداشت نرمش وعقب نشيني درمقابل آمريکا مي شد. بنابراين هم آمريکايي ها وهم اصول گراها براي اينکه نشان بدهند جا نزده اند واهل عقب نشيني نيستند، سعي کردند پيشنهاد آقاي رفسنجاني راناديده بگيرند.
آمريکايي ها چرا بايد فکر کنند دارند عقب نشيني مي کنند با توجه به اينکه پينشهاد را طرف ايراني مطرح کرده است؟
چون آمريکايي ها اعتقاد ندارند که آقاي هاشمي رفسنجاني درحال حاضر ازقدرت، اقتدار ونفوذ کافي برخوردار باشد. به نظر آنها اگر او شاخه زيتون به دستش بگيرد به معناي اين خواهد بود که رهبري نظام به صورت کلي اين شاخه زيتون را دردست دارد.
يعني امکان دارد که آقاي هاشمي پيشنهاد گفت وگوبا آمريکا درهمه سطوح را مطرح کند بدون اينکه هيچ هماهنگي صورت گرفته باشد؟
دقيقا، بله. من معتقدم که هيچ هماهنگي با بخش هاي ديگر ومراکز ديگر قدرت صورت نگرفته بود واين نظر شخص آقاي هاشمي رفسنجاني بود وبيشتر يک دعوت و پيشنهاد بود تا اعلام يک سياست رسمي از جانب ايران.
چطور امکان دارد که درچنين سطحي ايشان حرفي را به صورت شخصي بزند؟
به نظر من ايشان مي تواند به عنوان يکي ازمسئولين بلندپايه نظام نظرش را بگويد. چنانکه درآمريکا هم درخصوص برخورد با ايران نظرات مختلفي وجود دارد. معتقدم پيشنهاد آقاي هاشمي را نبايد موضع رسمي نظام تلقي کرد. به هرحال مي خواستند به اصول گرايان بگويند شما که با گفت وگو و مذاکره با آمريکا مخالف بوديد، حالا که داريد اين مذاکره را انجام مي دهيد، چه اشکالي دارد که جدا ازعراق راجع به مشکلات ومسائل ديگري که بين دوکشور است هم با همديگر صحبت کنيد.
آيا مي توان اينگونه برداشت کرد که بي توجهي حتي به چنين پيشنهادي حاکي ازآن است که تصميم گيران درواشنگتن، تصميم خود را گرفته اند و تقديم شاخه زيتون هم آنهارااز برنامه اي که درپيش دارند منصرف نمي کند؟
نه، من به اين معتقد نيستم. چيزي که مي خواهم بگويم اين است که به هرحال آمريکايي ها انتظار بيش ازاين را دارند. انتظارشان اين است که ببينند پشت حرف آقاي هاشمي موافقت رهبر يا يک اعلام موضع جديد قطعي ازسوي ايران است يا نه. آينده نشان خواهد داد که اين موضوع يک اظهارنظرشخصي بوده يا يک سياست کلي نظام. تا الان که به نظر مي رسد پيشنهاد آقاي هاشمي اعلام يک سياست جديد ازسوي ايران نيست وبيشتر نظرات خود وي است. حالا ممکن است درآينده افراد ديگري هم به اين نظر بپيوندند وازآن پشتيباني کنند مانند مجلس ودولت ونهايتا آنچه آقاي هاشمي گفته بدل به سياست رسمي دولت ايران شود.
مقامات ايراني هم ظاهرا ازکنارپيشنهاد آقاي هاشمي گذشته اند؟
آنها منتظر هستند ببينند واکنش آمريکايي هاچيست. واکنش آمريکايي ها تا به حال مثبت نبوده وايراني ها نگران اين هستند که اگر گام هاي ديگري هم جلو بيايند و واکنش آمريکا مثبت نباشد آن وقت اين به عنوان نقطه ضعف ايران تلقي بشود. البته برخي ازمسئولان آمريکايي گفته اند بايد اين پيشنهاد را جدي گرفت اما رسما واکنشي نشان نداده اند.
درخصوص احتمال گنجاندن نام سپاه درليست سازمان هاي تروريستي، مقامات ايراني هم سکوت کرده اند.
اينکه واکنشي نشان نداده اند طبيعي است. خوب چه بگويند؟ بگويند ما ازاين مساله استقبال مي کنيم؟ چون قدرمسلم اين است که به دنبال بحران نيستيم واز چنين وضعيتي استقبال نمي کنيم. درعين حال مخالفت هم نکردند چون مخالفتشان معني ندارد چرا که اين سياستي است که دولت آمريکا درپيش گرفته. ولي من معتقدم مي توانستند واکنش ديگري نشان بدهند وآن اينکه درمجامع بين المللي روي اين مساله کارمي کردند که آمريکا درحالي که دارد درعراق مذاکره مي کند، نمي خواهد جدي بنشيند ومذاکره کند؛ در حالي که ما مي خواهيم
مذاکره کنيم وشاخه زيتون دردست داريم.

No comments: