بازار سياه بنزين:

ليتري 400 تا 700 تومان
"عرضه آزاد، تورم 100 درصدي دارد" - سه شنبه 19 تیر 1386 [2007.07.10]
مريم دستگير
درحالي که خيلي ها انتظار داشتند دولت درکنار بنزين سهميه بندي شده، به عرضه بنزين آزاد نيز اقدام کند، محمود احمدي نژاد روزگذشته اعلام کرد که نيازي به عرضه بنزين به نرخ آزاد نيست و درشرايط فعلي آزاد سازي بنزين سهم مهلکي براي اقتصاد است: "عرضه بنزين به قيمت آزاد باعث افزايش 100 درصدي تورم مي شود و زماني مي توان قيمت اين ماده را آزاد کرد که باعث افزايش قيمت کالاهاي ديگر نشود." به اين ترتيب، احتمال دو نرخي شدن بنزين ازبين مي رود مگر آنکه حوادث پيش بيني ناشده اي دولت را وادار به پيش بيني بنزين آزاد کند.
علاوه برآن رييس اتحاديه جايگاه داران ازدولت خواسته است که هرچه سريعتر قيمت بنزين آزاد را اعلام کند. ناصررييسي فربه ايسنا گفته است: "در ميان هر افراد جامعه از جمله كارگران جايگاه نيز ممكن است افراد وسوسه‌پذير باشند كه اعمال خلاف قانون انجام دهند. براي رفع اين مشكلات از دولت تقاضا داريم هرچه سريع‌تر براساس قانون‌هاي بودجه و تبصره 13 قيمت بنزين آزاد را اعلام كند تا به جاي اين كه مردم نياز خود را از كانال‌هاي انحرافي و قيمت گران تامين كنند، به صورت قانوني از دولت دريافت كنند."
به دنبال آغاز طرح سهميه بندي بنزين، طي ده روزگذشته بسياري ازمردم که درچنين زماني معمولا راهي سفرهاي تابستاني مي شوند، سفرهاي خود را لغو کرده اند. به علاوه علي رغم تاکيد مثامات مسئول مبني برعدم گران شدن کرايه ها، کرايه هاي وسائل نقليه عمومي مانند تاکسي ها و مسافربرهاي شخصي به صورت غيررسمي افزايش بين 50 درصد ودربرخي مسيرها تا 80 درصد را نشان مي دهند. ازهم اکنون، کارت هاي بازار سياهي بنزين نيز دربين مردم دست به دست مي شود. اين کارت ها قيمت بنزين را بين ليتري 400 تا 700 تومان براي مشتريان خود درنظر مي گيرند.
اين درحالي است که طي همين روزهاي اندکي که ازعرضه بنزين مي گذرد، شنيده ها حاکي ازارائه بنزين دربرخي جايگاه ها به قيمت هاي مختلف است. رييسي فر اين گفته را نه تکذيب کرده نه تاييد: "اين موضوع را نه مي‌توانيم تاييد كنيم و نه تكذيب؛ زيرا همان طور كه پيش‌بيني مي‌شد، هر نوع سهميه‌بندي ناهنجاري‌هايي به دنبال دارد. ولي در اين زمينه برخي مواقع تعدادي از افراد كه بنزين مازاد دارند، در بيرون جايگاه براي فروش بنزين به كساني كه نياز دارند، توافق و در درون جايگاه اقدام به خريد و فروش مي‌كنند كه در ظاهر به نظر مي‌رسد عرضه بنزين بدون كارت هوشمند و نقدي در جايگاه‌ها تبادل شده است. بنابراين نمي‌توانيم اين موضوع را تاييد كنم؛ زيرا صاحبان جايگاه هيچ مديريتي در عرضه ندارند و نمي‌توانند دخل و تصرف در سيستم عرضه سوخت كنند."
يکي ازديگرمسائلي که از حواشي سهميه بندي قيمت بنزين است ارائه سوخت ناخالص به منظور سودآور بيشتر است. رييسي فر مي گويد: "بيشتر جايگاه‌ها فقط بنزين عرضه مي‌كنند، بنابراين به طور عادي امكان مخلوط شدن بنزين با فرآورده‌هاي ديگر وجود ندارد مگر در جايگاه‌هايي كه نفت گاز هم عرضه مي‌شود كه به طور سهوي چنين كاري انجام شود."
برخي معتقدند که به دنبال پايان يافتن مقداربنزين کارت هايي که توسط مردم دريافت شده، نارضايتي هايي ممکن است به دليل عدم دسترسي به بنزين به وجود بيايد. اما اقدامات اخير دولت حاکي از آن است که قوه مجريه تلاش مي کند، وابستگي خود را به واردات بنزين کاهش دهد وبه صفر برساند. درواقع بيش ازهرسياست ديگر، تمرکز دولت بر آمادگي براي فشارهاي احتمالي است که مي تواند تحريم هاي سازمان ملل و يا آمريکا درآينده برايران وارد کنند.
طي ماه هاي گذشته کشورهاي غربي درادامه طرح تحريم پلکاني، از تحريم صنايع نفت وگاز سخن گفته بودند. ازجمله درطرح اوليه تحريمي که انگلستان درچهاردهم ماه ژوئن ارائه کرد پيش بيني شده بود که ايران نتواند نفت خود را ازطريق نفت کش هاي شرکت هاي ايراني صادر کند موضوعي که مي تواند صدور چهل درصد صادرات نفت ايران از اين طريق را با مشکل مواجه کند.
احمدي نژاد گفته است که مردم ازطرح سهميه بندي بنزين استقبال کرده اند: "مردم اين نكته را خوب فهميده‌اند. ‌٨٠ درصد خودروها زير ‌١٠٠ ليتر در ماه مصرف مي‌كنند و ‌١٥ درصد نيز كه در كار حمل و نقل عمومي هستند، بيشتر مي‌خواهند كه براي آنها سهميه‌ي بيشتري در نظر گرفته‌ايم. مردم مي‌توانند با مديريت مصرف سوخت به كارهاي خود برسند و حتي اگر سفري داشته باشند، آن را انجام دهند."
ايران براي تامين مصرف داخلي تا پيش از سهميه بندي بنزين، روزانه 30 ميليون ليتر بنزين نيز از خارج وارد مي کرد چرا که پالايشگاه هاي داخلي عملا کفاف تهيه بنزين ببراي مصرف داخلي را نمي دادند. برخي برآوردهاي رسمي نشان مي دهد که بعد از سهميه بندي، مصرف بنزين در برخي روزها، تا 20 ميليون ليتر کاهش يافته است.
(عکس روح الله وحدتي، ايسنا)