انتخابی از سایت ها
جنبش های دانشجویی و چالش های پیش رویيادداشت روز علی فیاض
علي فياض
alifayyaz1@yahoo.se
در اهمیت جنبش های دانشجویی همین کافی است که اشاره شود در دوران معاصر و به ویژه پس از انقلاب مشروطیت و گذار جامعه ایران از گذشته سنتی، به سوی جهان مدرن و تاثیر پذیری از تغییر و تحولات جهانی، بیشتر حرکات اعتراضی، اصلاحی، سازمان دهی مبارزات اجتماعی، فکری و فرهنگی، و نیز ایجاد تشکیلات سیاسی را یا دانشجویان بر عهده داشته اند و یا فارغ التحصیلان دانشگاه ها. رهبران سازمان های سیاسی و مبارز دوران شاه را کسانی تشکیل می دادند که پیش از آن از فعالان جنبش های دانشجویی به شمار می رفتند. بیشتر سازمان ها و احزاب سیاسی، نیروها و اعضای خود را از دانشگاه ها و دانشکده ها جذب می کردند. جریانات روشنفکری، پیشگام، اندیشمند و تئوری پرداز در عرصه فرهنگ و سیاست را نیز کسانی شکل دادند که عموما با گذار از مراحل دانشجویی به مدارج بالاتری دست یافته بودند. بر همین اساس می توان برای چندمین باره بر این امر تاکید نمود که جنبش های دانشجویی – نه تنها در ایران، بلکه در دیگر نقاط جهان نیز – نقشی محوری و پیشتازانه را بر عهده داشته اند.
این همه خود نشانگر این موضوع است که محیط های دانشگاهی همواره زمینه ساز و پیشگام جنبش های اجتماعی بوده و هستند. با این همه، اهمیت جنبش های دانشجویی نباید ما را از ارزیابی انتقادی و نقادانه سمت و سوی، و جایگاه واقعی آن دور سازد. تجارب تاریخی و تحولات اجتماعی – سیاسی عملا این امر را به اثبات رسانده است که جنبش های دانشجویی هیچگاه به خودی خود و به تنهایی نمی توانند و نباید خود را در موقعیت رهبری جنبش های اجتماعی قرار دهند. چرا که رهبری جنبش های گسترده و همگانی به ابزارها و فاکتورهایی نیاز دارد که جنبش دانشجویی فاقد آن می باشد.
رهبری جنبش های گسترده اجتماعی با هدف دستیابی به آرمان های از پیش تعیین شده، تنها با تکیه بر تجارب، پیشینه، خلق و درک موقعیت، خلاقیت های سیاسی، نفوذ و محبوبیت مردمی است که می تواند خود و جامعه خود را به سر منزل مقصود برساند. جنبش های دانشجویی که عموما فاقد این شرایط هستند، نمی توانند خود را در موضع رهبری قرار دهند. جوانی این جنبش ها و تکیه فعالان آن به این یا آن جریان فکری و تشتت موجود در آنها(1) نیز مزید بر علت می گردد. جنبش های دانشجویی اگر درخدمت اهداف کلی جنبش عمومی قرار نگیرند، تبدیل به حرکاتی صنفی و خواسته هایی دانشجویی شده و از همراهی و همبستگی دیگر اقشار اجتماعی محروم می گردند. پیوند، پیوست و همراهی با دیگر جنبش های اجتماعی است که این جنبش ها را نیرومند و موثر می سازد.
اگر جنبش های دانشجویی با دیگر جنبش های اجتماعی پیوند نخورد و به گسترش خود و خروج از حصار دانشگاهی دست نزند، تنها در حد جرقه ها و اعتراضاتی باقی خواهد ماند که هر از گاهی نمود عینی و بیرونی پیدا می کنند و در نهایت در مواجهه با سرکوب و ارعاب رژیم های استبدادی از رسالت خویش باز می مانند.
اولویت های جنبش های دانشجویی برای موثر بودن و کمک به جنبش سراسری دموکراسی خواهی، برابری طبقاتی و آزادی را می توان در موارد زیر طبقه بندی نمود؛
- پیوند با مبارزات سراسری توده های مردم و انعکاس خواست ها، نارضایتی ها و آرمان های انسانی، بشری و طبقاتی آنان
- انعکاس امیال،آرزوها، تمایلات و نارضایتی های دیگر اقشار و طبقات اجتماعی
- پیوند با مبارزات قومی و اقلیت های مذهبی.
- همبستگی و پیوستگی با اقلیت های قومی، احساس وابستگی و همگرایی را در عرصه ملی به وجود خواهد آورد که در نهایت باعث استحکام احساس ملی و خویشاوندی بین اقوام متعدد خواهدشد و به جنبش همگانی ملی در مرزهای ایران یاری خواهد رساند.
- پیوند با مبارزات کارگری و کوشش در جهت ارتباط با طبقات زحمتکش و سمت و سوی دادن به قدرت و توانی که در عرصه اقتصادی جامعه دارند.
- همبستگی و ارتباط با مبارزات زنان و حمایت از جنبش های برابری طلبانه و حقوقی آنان.
جنبش های دانشجویی نباید فراموش کنند که اگر خود را در ارتباط با احزاب و سازمان های سیاسی اپوزیسیون که هر کدام بخش های گوناگونی از اقشار جامعه را نمایندگی می کنند، قرار ندهند و به طور خودسرانه عمل کنند، ره به جایی نخواهند برد، و در نتیجه از پتانسیل عظیم و گسترده ای که برخوردار هستند، به نحو شایسته ای بهره برداری نخواهد شد.
______________________
1) برای نمونه در شورش های دانشجویی 18 تیر، هم دانشجویان با علائق ملی – سکولار و هم دانشجویان تحکیم وحدت، هم طرفداران اصلاحات خاتمی - حکومتی و هم از اتحادیه انجمن های اسلامی اصلاح طلب در آن حضور داشتند و هم دانشجویان با تمایلات ملی – مذهبی. در همینجا لازم است از تنها شهید آن واقعه عزت ابراهیم نژاد یاد کرد که در هیاهوی محافظه کاران و اصلاح طلبان و نیز برخی از نیروهای اپوزیسیون که تمایلات فکری – مذهبی او را می دانستند، آگاهانه او را مورد سانسور قرار دادند!
برخی از فعالان حرکت دانشجویی که اینک در خارج از کشور به سر می برند، بارها اعتراف کرده اند که لااقل در دوره اول انتخاب خاتمی از طرفداران وی به شمار می رفته اند و به وی رأی داده اند!
منبع: سايت ديدگاه
علي فياض
alifayyaz1@yahoo.se
در اهمیت جنبش های دانشجویی همین کافی است که اشاره شود در دوران معاصر و به ویژه پس از انقلاب مشروطیت و گذار جامعه ایران از گذشته سنتی، به سوی جهان مدرن و تاثیر پذیری از تغییر و تحولات جهانی، بیشتر حرکات اعتراضی، اصلاحی، سازمان دهی مبارزات اجتماعی، فکری و فرهنگی، و نیز ایجاد تشکیلات سیاسی را یا دانشجویان بر عهده داشته اند و یا فارغ التحصیلان دانشگاه ها. رهبران سازمان های سیاسی و مبارز دوران شاه را کسانی تشکیل می دادند که پیش از آن از فعالان جنبش های دانشجویی به شمار می رفتند. بیشتر سازمان ها و احزاب سیاسی، نیروها و اعضای خود را از دانشگاه ها و دانشکده ها جذب می کردند. جریانات روشنفکری، پیشگام، اندیشمند و تئوری پرداز در عرصه فرهنگ و سیاست را نیز کسانی شکل دادند که عموما با گذار از مراحل دانشجویی به مدارج بالاتری دست یافته بودند. بر همین اساس می توان برای چندمین باره بر این امر تاکید نمود که جنبش های دانشجویی – نه تنها در ایران، بلکه در دیگر نقاط جهان نیز – نقشی محوری و پیشتازانه را بر عهده داشته اند.
این همه خود نشانگر این موضوع است که محیط های دانشگاهی همواره زمینه ساز و پیشگام جنبش های اجتماعی بوده و هستند. با این همه، اهمیت جنبش های دانشجویی نباید ما را از ارزیابی انتقادی و نقادانه سمت و سوی، و جایگاه واقعی آن دور سازد. تجارب تاریخی و تحولات اجتماعی – سیاسی عملا این امر را به اثبات رسانده است که جنبش های دانشجویی هیچگاه به خودی خود و به تنهایی نمی توانند و نباید خود را در موقعیت رهبری جنبش های اجتماعی قرار دهند. چرا که رهبری جنبش های گسترده و همگانی به ابزارها و فاکتورهایی نیاز دارد که جنبش دانشجویی فاقد آن می باشد.
رهبری جنبش های گسترده اجتماعی با هدف دستیابی به آرمان های از پیش تعیین شده، تنها با تکیه بر تجارب، پیشینه، خلق و درک موقعیت، خلاقیت های سیاسی، نفوذ و محبوبیت مردمی است که می تواند خود و جامعه خود را به سر منزل مقصود برساند. جنبش های دانشجویی که عموما فاقد این شرایط هستند، نمی توانند خود را در موضع رهبری قرار دهند. جوانی این جنبش ها و تکیه فعالان آن به این یا آن جریان فکری و تشتت موجود در آنها(1) نیز مزید بر علت می گردد. جنبش های دانشجویی اگر درخدمت اهداف کلی جنبش عمومی قرار نگیرند، تبدیل به حرکاتی صنفی و خواسته هایی دانشجویی شده و از همراهی و همبستگی دیگر اقشار اجتماعی محروم می گردند. پیوند، پیوست و همراهی با دیگر جنبش های اجتماعی است که این جنبش ها را نیرومند و موثر می سازد.
اگر جنبش های دانشجویی با دیگر جنبش های اجتماعی پیوند نخورد و به گسترش خود و خروج از حصار دانشگاهی دست نزند، تنها در حد جرقه ها و اعتراضاتی باقی خواهد ماند که هر از گاهی نمود عینی و بیرونی پیدا می کنند و در نهایت در مواجهه با سرکوب و ارعاب رژیم های استبدادی از رسالت خویش باز می مانند.
اولویت های جنبش های دانشجویی برای موثر بودن و کمک به جنبش سراسری دموکراسی خواهی، برابری طبقاتی و آزادی را می توان در موارد زیر طبقه بندی نمود؛
- پیوند با مبارزات سراسری توده های مردم و انعکاس خواست ها، نارضایتی ها و آرمان های انسانی، بشری و طبقاتی آنان
- انعکاس امیال،آرزوها، تمایلات و نارضایتی های دیگر اقشار و طبقات اجتماعی
- پیوند با مبارزات قومی و اقلیت های مذهبی.
- همبستگی و پیوستگی با اقلیت های قومی، احساس وابستگی و همگرایی را در عرصه ملی به وجود خواهد آورد که در نهایت باعث استحکام احساس ملی و خویشاوندی بین اقوام متعدد خواهدشد و به جنبش همگانی ملی در مرزهای ایران یاری خواهد رساند.
- پیوند با مبارزات کارگری و کوشش در جهت ارتباط با طبقات زحمتکش و سمت و سوی دادن به قدرت و توانی که در عرصه اقتصادی جامعه دارند.
- همبستگی و ارتباط با مبارزات زنان و حمایت از جنبش های برابری طلبانه و حقوقی آنان.
جنبش های دانشجویی نباید فراموش کنند که اگر خود را در ارتباط با احزاب و سازمان های سیاسی اپوزیسیون که هر کدام بخش های گوناگونی از اقشار جامعه را نمایندگی می کنند، قرار ندهند و به طور خودسرانه عمل کنند، ره به جایی نخواهند برد، و در نتیجه از پتانسیل عظیم و گسترده ای که برخوردار هستند، به نحو شایسته ای بهره برداری نخواهد شد.
______________________
1) برای نمونه در شورش های دانشجویی 18 تیر، هم دانشجویان با علائق ملی – سکولار و هم دانشجویان تحکیم وحدت، هم طرفداران اصلاحات خاتمی - حکومتی و هم از اتحادیه انجمن های اسلامی اصلاح طلب در آن حضور داشتند و هم دانشجویان با تمایلات ملی – مذهبی. در همینجا لازم است از تنها شهید آن واقعه عزت ابراهیم نژاد یاد کرد که در هیاهوی محافظه کاران و اصلاح طلبان و نیز برخی از نیروهای اپوزیسیون که تمایلات فکری – مذهبی او را می دانستند، آگاهانه او را مورد سانسور قرار دادند!
برخی از فعالان حرکت دانشجویی که اینک در خارج از کشور به سر می برند، بارها اعتراف کرده اند که لااقل در دوره اول انتخاب خاتمی از طرفداران وی به شمار می رفته اند و به وی رأی داده اند!
منبع: سايت ديدگاه
No comments:
Post a Comment